Ik wil afvallen voor mijn gezondheid. Ik hoor het vaak en begrijp dat ook volkomen. Maar wat als dat afvallen steeds maar niet wil lukken? Is je gezondheid dan echt in gevaar? In deze blog ‘Waarom BMI en je gewicht niets zegt over je gezondheid’ heb je daar al het nodige over kunnen lezen.
Ook dat je prima aan je gezondheid kunt werken zonder daarvoor af te moeten vallen. Dat neemt al de nodige zorgen en twijfel weg.
Maar hoe doe je dat dan? Wat verdient de aandacht? Hoe pak je dat aan? In deze blog ga ik het je vertellen.
Waar kan ik mij op richten als het gaat om werken aan mijn gezondheid, in plaats van afvallen?
Waarvan wel bewezen is dat het invloed kan hebben op je gezondheid (met de nadruk op kan want uiteindelijk heb je maar heel weinig invloed of controle op je gezondheid) is je focussen op gezondheidsgedrag, oftewel het ontwikkelen van gezonde gedragingen en gewoontes.
Gewicht is geen gedrag en ook al denken we vaak daar veel controle over te hebben, in de praktijk valt dit vies tegen.
Denk aan gewichtstoename in de overgang. Bepaalde medicijnen moeten slikken en daarvan aankomen. Je lijf bepaalt en trekt altijd aan het langste eind. Ook als je afgevallen bent, vecht je lichaam zich terug. Het wil terug naar de oude ‘toestand’. Daarnaast hebben we ook allemaal een setpointgewicht waarover hier meer.
Richt je dus liever op gedrag. Een proces wat vaak ook nog eens veel fijner en positiever verloopt, mits je het doet vanuit het ontwikkelen van een gezonde relatie met eten en jezelf.
Hebben we het over gezondheidsgedrag, dan moet je denken aan:
- Een gezond en gevarieerd eetpatroon
- Niet roken
- Geen alcohol drinken of met mate
- Voldoende bewegen
En ergens is dat natuurlijk al wel bekend. De uitvoering blijkt echter een stuk lastiger. Daarom trekken we hem breder en ben ik er voor, om daarin ook je eetgedrag en relatie met eten en jezelf mee te nemen. Daarover zometeen meer.
Uit onderzoek blijkt dat bij het aannemen van één van die gezonde gewoontes, het verschil in vroegtijdig overlijden, ongeacht je gewicht of BMI, al afneemt. En dat het bij 4 gezonde gewoontes gelijk is!
Dikkere mensen kunnen dus evengoed gezond zijn. En afvallen is geen voorwaarde om gezonder te worden, om aan je gezondheid te werken.
Laten we eens een aantal gedragingen en gewoontes onder de loep nemen, samen met nog een aantal zaken waarvan bewezen is dat het van invloed kan zijn op je gezondheid, i.c.m. die gezonde relatie met eten en jezelf.
1 Een gezond en gevarieerd eetpatroon
Als we het hebben over een gezond en gevarieerd eetpatroon, dan hebben we het niet steeds over één voedingsmiddel als een appel is ‘gezond’ en chocola ‘ongezond’, maar hoe jij over het algemeen genomen eet. Het totaalplaatje dus.
En dan hebben we het ook niet over een dag of week, maar maanden en jaren. En dus past binnen een gezond en gevarieerd eetpatroon ook die ene koek, dat schaaltje chips of die puntzak friet. Jezelf uithongeren, steeds stressen over of wat je eet wel goed is en niet te veel, bepaalde voedingsgroepen als koolhydraten uitsluiten, dat is pas ongezond.
Wil je een voedzame, volwaardige maaltijd bereiden, denk dan aan een combinatie van koolhydraten, vetten, eiwitten, vitamines en mineralen. En varieer daarin. Wijk je daar weleens vanaf dan is dat oké! Dat geldt ook voor je tussendoortjes. Het hoeft niet altijd helemaal perfect te zijn.
Bepaalde producten bevatten voedingsstoffen die je lijf nodig heeft voor bijvoorbeeld een goede weerstand, andere hebben dat minder maar hebben ook een functie. Zoals dat je er lekker van kunt genieten. En dat kan en mag dus gewoon.
Ben je wel erg gefixeerd op gezond eten, op calorieën, bang om het fout te doen (wat ergens gezien de maatschappij waarin we leven niet gek is) dan kan dit leiden tot obsessief met eten bezig zijn. Met een verre van ontspannen relatie met eten hebben. Het kan leiden tot eetbuien, overeten. Maar ook tot stress, en laat dat nu juist niet goed zijn voor je gezondheid.
Wil je vooral gezond eten omdat je af wilt vallen, dan stopt dat gezonde eten ook vaak als een bepaald gewicht bereikt is. Daarmee is het geen gewoonte geworden. Ook omdat het niet per sé vanuit jezelf komt.
Doe je het omdat je het echt belangrijk vindt, vanuit je kern, vanuit hoe je in het leven staat, vanuit je waarden, dan is de kans op blijvende gedragsverandering veel groter.
Dat wil dan niet zeggen dat het keurig volgens de Schijf van Vijf moet of de richtlijnen goede voeding. Bepaal vooral zelf welke plaats jij bijvoorbeeld groente en fruit in je eetpatroon wilt laten innemen. En niet omdat het op een bepaalde manier hoort.
Jezelf verplichten elke dag 250 gram groente en 2 stuks fruit te eten, omdat dat nu eenmaal ‘moet’ werkt eigenlijk nooit en leidt vaak tot een gevoel van falen of ‘het is me vandaag niet gelukt, laat ook maar’.
Dus stel eens vast: hoe ziet jouw ideale eetpatroon eruit?
2 Voldoende bewegen
Beweging is vanwege verschillende redenen een goed idee. Maar we zien ook dat het vaak gelinkt is aan afvallen. Stopt het afvallen dan stopt wederom ook vaak het bewegen, en dat is gewoon ontzettend jammer aangezien het wel bij kan dragen aan je gezondheid.
Het kan er ook mee te maken hebben dat je eigenlijk iets doet wat je niet leuk vindt maar weet je, je hoeft niet naar een sportschool te gaan of hard te lopen. Wandelen is ook heel goed of fietsen. In en rondom het huis bezig zijn is ook beweging. Het hoeft allemaal niet zo ingewikkeld te zijn net zoals dat voor eten geldt.
Beweeg ook op gevoel. Wanneer heb je behoefte aan beweging? Wanneer merk je dat je grenzen bereikt zijn, dat je lichaam rust nodig heeft? En anticipeer daar ook op. Dat maakt bewegen veel fijner.
Of zie beweging als een vorm van ontspanning, je hoofd leegmaken, even lekker in de buitenlucht zijn, of om aan je conditie te werken, je rug wat soepeler te houden.
Bedenk dus welke vorm van beweging je leuk vindt en wat voor jou belangrijke redenen zijn om het te doen. Dan hoef je het niet vol te houden maar wordt het onderdeel van jouw leven.
3 Slaap en rust voldoende, neem je balans onder de loep
Het effect van voldoende en kwalitatief goede slaap op je gezondheid wordt ook vaak onderschat. Het ontbreken hiervan heeft een link met allerlei aandoeningen. En één nacht slechter slapen kan al invloed hebben op je bloedsuikerspiegel.
Daarnaast zorgt moe zijn ervoor dat we bepaalde gezonde gedragingen gemakkelijker laten varen. Dat we bijvoorbeeld niet de moeite nemen om een voedzaam tussendoortje klaar te maken.
En dan hebben we het nog niet gehad oveer wat het mentaal doet, want zoals we in het vorige blogartikel hebben kunnen lezen is mentale gezondheid ook gezondheid.
Mensen die te weinig slapen, hebben meer last van stress, somberheid, prikkelbaarheid en emotionele instabiliteit.
En daarmee komen we op het volgende puntje: de mate waarin je stress ervaart. De link tussen stress en gezondheid is heel duidelijk aangetoond (en is het ook niet zo dat afvallen veel stress met zich meebrengt?). De balans tussen inspanning en ontspanning is daarmee een hele belangrijke. Dus neem dat vooral ook onder de loep.
4 Werk aan een gezonde relatie met eten en jezelf
Eigenlijk weten we al heel veel over gezonde gewoontes maar er staat vaak een hoop in de weg om ze in de praktijk te (kunnen blijven) brengen. Je kunt dan ook niet om je relatie met eten en jezelf heen.
Als je eten, roken of alcohol als een copingmechanisme bent gaan zien om je af te leiden van negatieve emoties, om ze te dempen of te verdoven, en je leert niet hoe je met negatieve gevoelens om kunt gaan, dan kan het zo zijn dat wanneer het allemaal niet zo lekker loopt in je leven, je terugvalt in bijvoorbeeld meer eten of snoepen dan waar jij je prettig bij voelt.
Als je moe bent door onvoldoende slaap en/of ontspanning en komt dit vaak voor, dan zal je ook vaak geneigd zijn toch voor een afhaalmaaltijd te gaan. Of op de bank te blijven zitten in plaats van te gaan bewegen.
En zo zijn er nog tal van voorbeelden en factoren te noemen die allemaal van invloed zijn op je gedrag. Erg belangrijk dus om die helder te krijgen. Om te onderzoeken waar of waarom het dan soms nog ‘mis’ gaat. Wat je nodig hebt om daar dingen in te kunnen veranderen en hoe.
Gezonde gewoontes ontwikkelen staat of valt dus met de relatie die je met eten hebt. Maar ook met jezelf. Hoe ga je met jezelf om? Zorg je eigenlijk wel goed voor jezelf? Vind je jezelf de moeite waard óm goed voor te zorgen. Allemaal zaken die belangrijk en van invloed zijn. Dus besteed er aandacht aan.
En heb je hier hulp bij nodig? Ik help je graag. Kijk bijvoorbeeld eens naar mijn ‘Fijne relatie met eten en jezelf’ traject. Of lees meer over het ontwikkelen van een gezonde relatie met eten en jezelf in dit gratis startershandboekje. Of doe de test: Heb ik een gezonde relatie met eten?
En dan hoop ik dat ik je heb kunnen laten zien, dat er wel degelijk een andere manier is dan afvallen om aan je gezondheid te werken. 95% van de mensen die afgevallen zijn valt weer terug en meer dan de helft komt meer aan dan te zijn afgevallen! Dat heeft niets met de discipline of wilskracht van die mensen te maken maar puur met de aanpak.
Focus je liever op het ontwikkelen van een gezonde relatie met eten en jezelf en werk van daaruit aan gezonde gewoontes die bij JOU passen.
Liefs,
